فراکتاب یک فروشگاه محتوای دیجیتال ( اعم از کتاب، کتاب صوتی، سخنرانی و .. ) می باشد که با ثبت کتابخوان دیجیتال آوابوک – نام پیشین فراکتاب – در ۲ دی ماه ۱۳۹۱ در شورای عالی انفورماتیک به طور رسمی شروع به کار نمود. این فروشگاه بر بسترهای اندروید، ویندوز و وب در دسترس بوده و آثار صدها ناشر، موسسه فرهنگی، هنری و دیجیتالی را به ده ها هزار مشترک عرضه می نماید

در توضیح بیشتر باید گفت که فراکتاب به عنوان یک بازار عرضه محتوا از ابعاد مختلف قابل بررسی است

فناوری

از منظر فنی فراکتاب دارای اجزاء ذیل می باشد:

  • نرم افزار کتابخوان فراکتاب (در حال حاضر بر روی سیستم عامل اندروید)
  • پسوند فراکتاب (.ava)
  • وب سایت فروشگاه فراکتاب
  • پنل مدیریت ناشرین

۱. نرم افزار فراکتاب

نرم افزار فراکتاب در واقع یک کتابخوان (reader) با قابلیت خرید و تهیه آثار جدید (market) است.

کتابخوان reader

نرم افزار فراکتاب به عنوان یک کتابخوان، پسوند اختصاصی .ava و همچنین .pdf را اجرا می کند، همچنین قابلیت های گوناگونی چون نشانه گذاری، یادداشت گذاری، تغییر فونت، نور صفحه و … متناسب با ظرفیت های پسوند نیز در اختیار مخاطب قرار می دهد.

بازار market

کتاب فروشی فراکتاب با اتصال به سرور فراکتاب، تمامی آثار عرضه شده در این بستر را در دسترس مخاطبین قرار می دهد. جهت سهولت کار، آثار به روش های مختلف دسته بندی شده تا دسترسی مخاطبین به اثر یا آثار مورد نظر تسهیل گردد.

۲. پسوند ( .ava )

آثار فراکتاب در حال حاضر با دو پسوند .ava و .pdf عرضه می شوند، با توجه به آشنایی عموم با پسوند .pdf به شرح قابلیت های پسوند .ava می پردازیم.

.ava

این پسوند بومی منحصرا در اختیار نگین رایانه الماس خراسان بوده و کلیه حقوق آن به این شرکت متعلق می باشد, این پسوند به خاطر ساختار رمزگذاری شده آن چالش های امنیت محتوا را پوشش داده و به مدد ساختار چندرسانه ای آن می تواند انواع محتوا را اعم از صوت و تصویر و متن و… به صورت همگام (بدین معنی که هر بخش از کتاب – به طور خاص هر جمله – صدای مخصوص به خود را دارد) در خود ذخیره و ارائه نماید. این امر در حوزه های مختلف کاربرهای متنوعی را می پذیرد، به عنوان مثال می توان برای داستانی مکتوب جلوه های ویژه (موسیقی متن و .. ) و یا جزوه یک استاد را با صدای وی همگام ساخت تا دانشجو ضمن مطالعه جزوه توضیحات مربوط به هر قسمت را بشنود.

ویژگی های فرمت فراکتاب در مقایسه با سایر فرمت ها
نام فرمت Avaabook
 PDF EPUB Kindle
پسوند فایل .ava .pdf .epub .azw
پشتیبانی از حق تکثیر–بومی شده ایران بلی بلی * خیر خیر
پشتیبانی از تصویر بلی بلی بلی بلی
پشتیبانی از صدا بلی بلی بلی بلی
پشتیبانی از متون چند زبانه بلی بلی بلی بلی
قابلیت علامت گذاری،نشانه گذاری،حاشیه نویسی بلی بلی بلی بلی
همگامی صوت و متن بلی خیر خیر خیر
همگامی صوت و تصویر بلی خیر خیر خیر
پشتیبانی از موزیک متن بلی بلی بلی خیر
بستر ها در حال حاضر اندروید همه پلتفرم ها همه پلتفرم ها همه پلتفرم ها
تنظیمات صفحه مطالعه بلی خیر بلی تاحدودی

* جهت حفظ حقوق مولف لازم بود تدبیری اندیشیده شود تا مانع تکثیر غیر قانونی آثار گردد، لذا اجرا کننده (reader) پیش از اجرا نمودن یک اثر، با بررسی دو مولفه نام کاربری (شماره همراه) و شماره سریالی یکتا از دستگاه وی، مالکیت را بررسی می کند، تا صرفا در صورت مالک بودن به وی اجازه مطالعه اثر را بدهد، بدین ترتیب آثار به راحتی منتقل یا تکثیر می شوند، اما هنگام مطالعه مالکیت اثر بررسی می گردد.

.pdf

شاید در نشر ایران مشهورترین پسوند باشد، اما روندهای جهانی گویای سیر نزولی استفاده از این پسوند در نشرالکترونیک و محبوبیت روز افزون .epub است، علت آن را باید در توسعه ابزارهای هوشمند دانست، امروزه میلیون ها نفر در سرتاسر جهان کتاب الکترونیک را با ابزارهای هوشمندی چون تبلت و تلفن همراه مطالعه می کنند و ساختار .pdf به علت عدم پشتیبانی از شکست متن (word wrap support) مناسب نیست، پسوند .ava به علت شباهتی که در نمایش به .epub دارد، پسوندی بسیار مناسب برای ابزارهای هوشمند محسوب می شود اما به دو علت نیاز بود تا .pdf به پسوند های این کتابخوان افزوده شود، اول اینکه بسیاری از ناشرین تنها نسخه .pdf اثار خود را دارند و دیگر آنکه برخی از محتوا ها که دارای تصاویر و فرمول های فراوان هستند و یا طراحی ظاهری آنها دارای موضوعیت می باشد، حتما باید در قالب پسوند .pdf عرضه شوند.

۳. فروشگاه فراکتاب

فروشگاه فراکتاب در دو روش قابل دسترس است:

فروشگاه بر روی وب: فروشگاه وب به آدرس http://www.faraketab.ir محل عرضه تمامی آثار ارائه شده است، با توجه به اینکه عمده خریدها از طریق نرم افزار رخ می دهد، این فروشگاه تحت وب بیشتر جهت جذب مشترکین جدید و به عنوان یک ویترین جهت معرفی آثار استفاده می شود.

فروشگاه داخل نرم افزار (market): بخشی از نرم افزار که پیش از این توضیح داده شد، این بخش با اتصال به نسخه وب، لیست آثار را گرفته و به روز رسانی می شود.

۴. پنل مدیریت ناشرین

سامانه ای بر روی وب، که ناشرین یا ارائه دهندگان آثار را در جریان آمار فروش و دریافت محصولات قرار می دهد، این سامانه خدمات دیگری چون نمایش نظرات کاربران (نظرات مرتبط با آثار ناشر) و برخی امکانات اداری دیگر مانند روال تسویه حساب را پوشش می دهد.

کسب و کار

از بعد کسب وکار، فارغ از فن آوری به کار رفته و ساختار پیاده سازی، زنجیره ارزش فراکتاب به سه قسمت کلی تقسیم می شود

  • تامین : عقد قرارداد با ارائه دهندگان محتوا
  • تبدیل : تبدیل محتوای خام دریافتی به پسوند قابل ارائه
  • عرضه : فراکتاب و ایرانسل

تامین

این مقوله به عهده تامین محتوای نگین http://www.negincp.ir می باشد، این واحد با شناسایی و مذاکره با مالکین محتوا (اعم ناشرین و موسسات فرهنگی و … )، با قراردادی رسمی حق نشر الکترونیک (غیر انحصاری)آثار را گرفته و بدین وسیله مسیر رسمی ورود آثار به بستر را فراهم می نماید.

تبدیل

تبدیل اصولا بر روی آثاری صورت می گیرد که قرار است با پسوند .ava عرضه شوند، که در آن محتوای خام مانند فایل ورد، صوت و تصاویر آثار طی فرایندی به صورت .ava عرضه می شوند.

عرضه

بر اساس قرارداد منعقده فی ما بین تامین محتوای نگین و مالک اثر، مسیر عرضه آثار مشخص می شود، که ممکن است، فراکتاب، کتابخوان ایرانسل و یا هر دو مسیر مد نظر باشد.